Sinds de opkomst van antiliberale populisten en nationalisten in Europa duikt het woord fascisme regelmatig op in de media. Is dat een terechte waarschuwing voor een opkomend gevaar, of contraproductieve stemmingmakerij? Tijdens het jaarlijkse Gesprek Voor de Dam, in aanloop naar de Nationale Dodenherdenking, praten ze over hoe je het kwaad herkent voordat het geschied is. Als je de voortekenen herkent, wat doe je dan?

Het Gesprek Voor de Dam is een jaarlijks gesprek in de aanloop naar de Nationale Dodenherdenking waarbij filosofen, historici en theatermakers zich buigen over een actueel en urgent thema rondom de Tweede Wereldoorlog en het herdenken.

Met Frans Timmermans, eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie en hartstochtelijk pleitbezorger van een sterke Europese Unie gebaseerd op waarden, worden recente Europese tragedies en het belang van het herdenken daarvan besproken.

Schrijver Chaja Polak gaat dieper in op de nivellering van daderschap en slachtofferschap. Polak schreef het boek De man die geen hekel had aan Joden, waarin ze de geschiedenis van haar ouders, die op hun onderduikadres gearresteerd en gedeporteerd werden, verweeft met haar aanklacht tegen onwetendheid en onverschilligheid over de geschiedenis.

Rechtsfilosoof Tamar de Waal praat over burgerschap. De Waal schreef dit jaar het essay Tussen kwetsbaarheid en weerbaarheid voor het Nationaal Comité 4 en 5 mei, waarin ze ingaat op wat burgerschap is binnen de liberaal-democratische rechtsstaat, gefundeerd op de grond- en mensenrechten die Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog kent.

Schrijver Tom Lanoye draagt voor uit eigen werk, waaronder de nieuwe toneeltekst die hij voor Theater Na de Dam schreef.

Moderator: Lennart Booij.

Foto Chaja Polak: Hanna Snijder