Vanaf 14 oktober 2017 tot en met 2 april 2018 presenteert het Fries Museum in Leeuwarden Mata Hari: de mythe en het meisje. Precies honderd jaar na haar dood vertelt het museum voor het eerst het volledige levensverhaal van dit icoon.

Het is de grootste tentoonstelling ooit over het dramatische leven van Margaretha Geertruida Zelle. Het meisje uit Leeuwarden groeide aan het begin van de vorige eeuw uit tot de wereldberoemde danseres Mata Hari. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd ze door de Franse geheime dienst opgepakt en geëxecuteerd op verdenking van spionage. Bezoekers leren de vele kanten van deze mysterieuze vrouw kennen. Ze ontmoeten een liefhebbende moeder, beleven haar glorieuze opkomst in de danstheaters van Parijs en ontdekken het web vol van intriges waar ze uiteindelijk in verstrikt raakt.

De tentoonstelling volgt Margaretha Zelle tijdens sleutelmomenten in haar leven. Ze wordt op 7 augustus 1876 geboren als dochten van een hoedenverkoper in Leeuwarden. Ze is een vaderskindje en kent een gelukkige jeugd. Op haar vijftiende valt het gezin uit elkaar en komt ze er alleen voor te staan. Een reeks gebeurtenissen drijft Margaretha in de armen van de veel oudere Rudolph MacLeod, een strenge officier in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger. Het stel trouwt halsoverkop en verhuist naar Java.

Onlangs verkregen objecten, brieven en foto’s geven nieuwe inzichten in haar tot nu toe onderbelichte rol als vrouw en moeder. In een kinderboek schrijft ze teder over de ontwikkeling van haar zoontje Norman en dochtertje Non. Uit brieven blijkt echter dat Margaretha ongelukkig is en terug wil naar Nederland. Als Norman getroffen wordt door het noodlot is voor haar de maat vol. Het echtpaar reist terug naar Nederland en raakt al snel verwikkeld in een vechtscheiding. MacLeod weigert alimentatie te betalen en Margaretha kan amper rondkomen. Als haar al het contact met haar dochter ontzegd wordt, is ze wanhopig. Ze twijfelt of ze in de buurt van haar dochter moet blijven of naar Parijs moet gaan om een carrière op te bouwen.

In Parijs betovert ze als Mata Hari het societypubliek met haar exotische dans, waarbij ze langzaam haar lichaam ontbloot. De kranten raken niet uitgeschreven over deze sensatie. Tien succesvolle jaren lang is haar naam synoniem voor sensualiteit en glamour. Maar de talloze affaires met mannen in uniform en haar reizen door Europa tijdens de Eerste Wereldoorlog maken haar verdacht in de ogen van de Franse geheime dienst. Begin 1917 wordt ze opgepakt op verdenking van spionage voor de Duitsers. Mata Hari sterft op 15 oktober van dat jaar voor een Frans vuurpeloton in de bossen bij Parijs.

De gerechtsdossiers in de zaak tegen Mata Hari zijn de afgelopen honderd jaar achter slot en grendel bewaard in de Franse militaire archieven in Vincennes. Tijdens Mata Hari: de mythe en het meisje zijn deze documenten voor het eerst voor het publiek te zien. Surveillanceverslagen, transcripties van haar verhoren en belangrijke bewijsstukken, zoals onderschepte telegrammen van een Duitse militair attaché in Madrid, geven een kijkje in het proces tegen Mata Hari. Was ze dan toch een spion, of is ze het slachtoffer geworden van een complot?

Na haar dood groeit Mata Hari uit tot een mythe. Ze is stijlicoon, sekssymbool en femme fatale. Ze wordt veroordeeld om haar losbandigheid en bewonderd voor haar zelfstandigheid. Haar leven is onderwerp van talloze boeken en spreekt internationaal tot de verbeelding. Filmsterren als Greta Garbo, Sylvia Kristel en Marlene Dietrich spelen de rol van Mata Hari. Als onweerstaanbare maar ook zedeloze en gevaarlijke vrouw staat ze aan de wieg van personages als de latere Bond girls. Weinigen weten dat achter dit wereldberoemde icoon een meisje uit Friesland schuilt.

Het leven van Margaretha Geertruida Zelle is een dramatische cocktail van moed en glorie, verlies en verraad. Honderdvijftig authentieke voorwerpen uit binnen- en buitenland vertellen dit najaar haar verhaal in de grootste Mata Hari-tentoonstelling ooit. Persoonlijke bezittingen, foto’s, plakboeken, brieven en militaire dossiers, vaak voor het eerst te zien, werpen nieuw licht op het meisje achter de mythe.

De tentoonstelling Mata Hari, de mythe en het meisje is vanaf 14 oktober 2017 t/m 2 april 2018 te zien in het Fries Museum in Leeuwarden.